جدول راپاپورت چیست؟

جدول راپاپورت چیست؟

جدول راپاپورت چیست؟
در صنعت جواهرات برای تعیین قیمت الماس از استانداردی به نام راپاپورت (Rapaport) استفاده می شود. استفاده از این جدول به معامله کنندگان الماس و جواهرات کمک می کند تا از حدود ارزش و قیمت الماس خود اطلاعات درستی دریافت کنند. جدول راپاپورت توسط (Martin Rapaport) در سال 1978 در کشور بلژیک پایه گذاری و بر اساس وضعیت بازار و سیستم 4Cs  تنظیم شده است. در استاندارد Rapaport یک اختلاف قیمت بین قیمت‌ های تعیین شده و مبلغ پرداختی برای الماس وجود دارد که امری طبیعی محسوب می شود.

سیستم cs4

سیستم cs4 چهار فاکتور مهم در الماس از جمله وزن، رنگ، تراش و شفافیت الماس را مورد بررسی قرار می دهد. سیستم cs4 در الماس دو نتیجه بسیار مهم را در پی دارد: کیفیت الماس توسط یک زبان جهانی بیان می شود و خریداران الماس به هنگام خرید الماس می توانند با این چهار فاکتور الماس خود را مورد ارزیابی قرار دهند. در جدول راپاپورت قیمت دقیق الماس ذکر نمی شود بلکه قیمتی که بیان می شود را باید به عنوان یک قیمت پایه در نظر گرفت.
فاکتورهای مهم در بالا رفتن ارزش جدول راپاپورت ارزش جدول راپاپورت با چهار فاکتور مهم سنجیده می شود:

1.  وزن الماس بر حسب قیراط

با افزایش اندازه قطعه الماس، قیمت الماس افزایش پیدا می کند. چرا که الماس در سایز بزرگ بسیار کمیاب می باشد. وزن الماس با واحدی به نام قیراط سنجیده می شود. یک قیراط برابر با 200 میلی گرم می باشد. به عبارت دیگر هر 5 قیراط یک گرم محاسبه می شود. ارزش یک سنگ یک قیراطی بیشتر از یک سنگ دو قیراطی می باشد. یک قیراط غالباً با Ct معرفی شده و Ct.Tw به وزن کل قیراط اشاره می کند. اگر وزن تمام الماس های یک گوشواره 1 قیراط باشد، یعنی در هر گوشواره نیم قیراط الماس به کار رفته است. برای نمونه های کوچک الماس از سیستم نقطه ای برای اندازه گیری وزن الماس استفاده می شود، هر 100 نقطه به میزان یک قیراط محاسبه می شود.

2.  طیف وسیع رنگ در الماس

محدوده رنگ های الماس با نام گذاری حروف از D تا Z  شناخته می شوند. بر اساس ارزش جدول راپاپورت، الماس هایی که در این طیف رنگی قرار می گیرند هر چه به سمت D  نزدیک تر می شوند الماس هایی كاملاً بي رنگ و هر چه به سمت Z نزدیک تر می شوند الماس هایی به رنگ تیره خواهند بود. البته از نظر قدرت دید ما شاید در حالت عادی تفاوت خاصی بین رنگ D و F  مشاهده نکنیم. انتخاب رنگ الماس کار بسيار دقيق و ظريفی می باشد. چرا که درجه بندی رنگ ها بسیار نزدیک به هم می باشد و یک فرد غير حرفه اي قادر به تشخيص تفاوت رنگ ها نمي باشد. اما همین یک درجه تفاوت رنگ در كيفيت و قيمت الماس تاثیر بسزایی دارد. رنگی که زنده، یکنواخت و در کل الماس اشباع شده باشد الماس را ارزشمندتر می‌کند. 

آشنایی با الماس زرد

بیشتر الماس های دنیا در محدوده رنگی بی رنگ تا قهوه ای می باشند. این طیف رنگی شامل کاملاً بی رنگ، بی رنگ، زرد بسیار کم رنگ، زرد کم رنگ، زرد، قهوه ای و قهوه ای تیره می باشد. بيشترين الماس هايي كه در جواهر فروشي ها به معرض فروش می رسند بي رنگ، رنگي و رنگ مايل به قهوه اي يا زرد مي باشند. معمولاً تعداد الماس های زرد بیشتر از الماس های آبی، صورتی و قرمز می باشد. وجود نیتروژن در ترکیب شیمیایی الماس باعث می شود در الماس رنگ زرد به وجود آید و شدت رنگ زرد به میزان و نحوه قرار گیری ملکول های نیتروژن بستگی دارد. الماس های بی رنگ یا اصلاً نیتروژن ندارند و یا دارای مقدار بسیار ناچیزی نیتروژن هستند. 
الماس های زرد را معمولًا به صورت اشکال فانتزی تراش می دهند. گاهی ممکن است یک الماس زرد را دوبار تراش دهند تا زمانی که از بالا به آن نگاه می کنید رنگ آن بهتر از قبل دیده شود. اگر الماس از نظر ترکیب شیمیایی و ساختمان کریستالی کامل باشد هیچ رنگی نداشته و مانند یک قطره آب خالص می باشد. در هنگام خرید الماس دقت داشته باشید هر چه ميزان غلظت رنگ بيشتر باشد ارزش الماس كمتر مي شود. معمولاً چهار رنگF، G، H،I  بیشترین کاربرد را در بازار دارند. 

الماس های فانتزی

البته الماس هایی به رنگ فانتزی نیز وجود دارند که در طبیعت بسیار کمیاب می باشند. از جمله رنگ های سبز، صورتی، ارغوانی، آبی و قرمز که این رنگ ها دیگر در طیف رنگ نرمال الماس قرار نگرفته و آنها به عنوان الماس های فانتزی شناخته می شوند. الماس با رنگ هاي فانتزي ارزشي بالاتر از الماس هاي بي رنگ دارد. از آنجایی که الماس های رنگی کمیاب و گران بها می باشند الماس هایی به صورت مصنوعی و با کمک دستگاه ها رنگ آمیزی و به فروش می رسد. 

فلوئرسانسی در الماس 

در  بخشی از ارزش جدول راپاپورت، خاصیت (Fluorescence) تاثیر پذیری در زیر منبع نور ماوراء بنفش در الماس ها نیز بررسی می شود. الماس های تراش خورده نسبت به نور عکس العمل های مختلفی نشان داده و به فاقد هاله سیاه، کمی هاله سیاه، هاله سیاه زیاد طبقه بندی شده که در نهایت در ارزش گذاری الماس تاثیرگذار خواهد بود. افزایش شدت فلوئرسانسی در الماس می تواند به عنوان یک فاکتور منفی تلقی شود و در قیمت کلی الماس تاثیر بگذارد. میزان شدت فلوئرسانسی الماس باید در شناسنامه آن به طور کامل ذکر شود.

3.  شفافیت در الماس

به دليل اينكه الماس در نقاط عميق زمين شکل می گیرد بسياري از آنها در درون و يا بر روی سطح دارای ناخالصی می باشند. استفاده از سيستم بين المللي درجه بندي الماس يك محدوده وسيعي بين الماس ها ایجاد کرده است. الماس هایی که میزان ناخالصی آنها صفر می باشد الماس های نوع  Flawlessمی باشند که از شفافیت و کیفیت بسیار بالایی برخوردار هستند. در ارزش جدول راپاپورت الماس هایی که میزان ناخالصی آنها بسیار بالا می باشد در گروه (I3) قرار می گیرند. هر الماسي يك شي بي نظير محسوب مي شود اما همه الماس ها بدون ایراد نمی باشند. 

عوامل موثر در شفافیت الماس

شفافيت الماس نسبت به نبود ناخالصي هاي دروني و يا سطح خارجي سنجیده می شود. در جدول راپاپورت میزان ناخالصی درون الماس با درجه بندی از IF آغاز و به IT ختم می شود. جدول درجه بندی شفافیت و کیفیت درونی و بیرونی الماس، زمانی که الماس با بزرگنمایی 10 برابر مورد بررسی قرار می گیرد، تحت تاثیر عواملی همچون موقعيت استقرار، رنگ، تعداد ناخالصي ها، تنوع و اندازه محاسبه می شود. البته بیشتر شاخصه های درونی و بیرونی الماس با چشم غیر مسلح قابل تشخیص نمی باشند. 
درجه بندی شفافیت در الماس 
•    در درجه بندی Flawless الماس هیچ ناخالصی درونی و بیرونی ندارد.
•    در درجه بندی Flawless Internal الماس دارای ناخالصی های بیرونی می باشد اما درون الماس هیچ گونه ناخالصی مشاهده نمی شود.
•    در درجه بندی  VVS1,VVS2درون الماس ناخالصی وجود دارد اما خیلی مشکل می توان آنها را مشاهده کرد.
•    در درجه بندی VS1,VS2  الماس ها دارای ناخالصی بسیار کم می باشند.
•    در درجه بندی  SI1,SI2 ناخالصی موجود در الماس قابل مشاهده می باشد.
•    در درجه بندی   I1,I2,I3ناخالصی های الماس به طور آشکارا قابل روئت می باشند.
 
بهتر است برای تعیین ناخالصی در الماس از ذره بین یا میکروسکوپ هایی استفاده شود که قابلیت ده برابر بزرگ تر شدن را دارند.

4.    انواع تراش در الماس

منظور از تراش الماس این است که صفحات سنگ با چه کیفیتی تراش خورده اند و چگونه در مقابل تابش نور عکس العمل نشان می دهند. یک تراش هندسی ایده‌آل در الماس درخشندگی آن را به حداکثر می رساند. در صورتی که در سایر سنگ های قیمتی این اتفاق رخ نمی دهد. تراش الماس هر چه عمیق‌ تر باشد رنگ نیز عمیق ‌تر خواهد بود. در یک سنگ قیمتی با بیشترین اشباع شد‌گی رنگ، یک تراش کم عمق اجازه خواهد داد تا نور بیشتری نفوذ کند. در حالی که در یک سنگ قیمتی با اشباع شدگی کمتر، یک تراش عمیق‌ تر می‌تواند زنده بودن آن را افزایش دهد. 

 ویژگی یک تراش ماهرانه

تراش الماس باید با ظرافت و بسیار ماهرانه انجام شود. تناسب (Proportion)، تقارن (Symmetry) و صیقل (Polish) باید به گونه ای رعایت شود تا براقیت و زیبایی که یک الماس می تواند از خود منعکس کند را به خوبی نشان دهد. برای تعیین یک تراش استاندارد تناسب که شامل زاویه ها، اندازه ها و رابطه آن ها با یکدیگر می باشد باید به درستی محاسبه شوند. بر اساس ارزش جدول راپاپورت تناسب باید این امکان را فراهم کند تا جلوه های بصری مطلوب از یک الماس مانند درخشش الماس، جرقه در الماس، چشمک در الماس بهتر دیده شوند. یک سنگ قیمتی با تراش مناسب باید در تمام ابعاد خود قرینه بوده و سطوح آن نور را در طول سطح به یکسان بازتاب دهد تا درخشندگی بیشتری را در الماس ایجاد کند. 

انواع تراش ها در الماس

تراش یک الماس در زیبایی و ارزش نهایی آن بسیار تاثیر گذار و آنالیز کردن آن بسیار مشکل می باشد.
تراش در الماس دارای تنوع بسیاری می باشد:
•    تراش گرد (Round) : 
الماس هایی که با تراش برلیان گرد تزیین شده اند از جایگاه ویژه ای برخوردار می باشند. این نوع تراش معمولا 58 وجه دارد و کیفیت فوق ‌العاده بازتاب نور این الماس و تقارن زیبای آن، این الماس را ویژه و خاص کرده است. جزییات وجوه این نوع تراش به شکل ماهرانه ای مانع از دیده شدن درون سنگ می شود.
•    تراش پرنسس (Princess) :  
نام اصلی تراش پرنسس، برلیان مربعی می باشد که یکی از جدیدترین انواع تراش ها به شمار می آید. این تراش فرم مربعی تراش برلیان گرد است. فرمی مخروطی شکل دارد و چهار طرف آن مورب است. مورب بودن این الماس باعث افزایش بیشتر درخشش در الماس می شود. این تراش 58 وجه دارد و برای جلوگیری از متلاشی شدن باید با تعدادی چنگک در چهار گوشه محکم شود.
 
•    تراش زمردي (Emerald): 
تراش زمردی زاویه های بلندی را در الماس به وجود آورده و باعث به وجود آمدن نوعی خطای دید می‌شود که به تالار آینه مشهور است. حالتی که در آن از تقابل روشنایی و تاریکی، پرتوهای شگفت انگیزی شکل می‌گیرد.
•    تراش کوسن (Cushion): 
بعد از دهه‌ 1920 زاویه های تراش کوسن تیزتر، سطح بالایی آن وسیع‌ تر و سطح زیرین آن کوچک‌ تر شد تا درخشش و کیفیت تجزیه نور در آن بیشتر شود.  مدل جدیدتر تراش کوسن چند سطح اضافه تر دارد تا حالتی شبیه ذرات یخ را تداعی کند.
•    تراش بیضی (Oval): 
یک الماس بیضی شکل 58 وجه دارد. تناسب بین طول و عرض این الماس در حالت ایده آل باید بین 1/3  تا 1/7 باشد. این الماس به دلیل فرم کشیده و سطح پهن تراش زمانی که از بالا به آن نگاه می شود از یک الماس گرد با وزن مشابه، بزرگ تر به نظر می‌ رسد.
طبق ارزش جدول راپاپورت الماس با  تراش گرد ( (Cut Roundبسیار گران تر از دیگر تراش ها بوده و تراش های فانتزی حدود 25 درصد از تراش های (Round) به طور کلی ارزان تر می باشند. اگر یک سنگ الماس دارای تراش با کلاس 1 باشد تقریباً 10 درصد به عدد به دست آمده از جدول راپاپورت اضافه می شود. در صورتی که کلاس تراش الماس 3 باشد حدود 10 الی 15 درصد از ارزش به دست آمده کاسته شده و در صورتی که کلاس تراش 4 باشد 20 الی 50 درصد از عدد به دست آمده کسر خواهد شد.

برآورد جامع با جدول راپاپورت

جدول راپاپورت نمی تواند قیمت دقیق یک قطعه الماس را مشخص کند. اما می تواند با توجه به وزن دقیق، درجه شفافیت، رنگ و تراش یک معامله الماس را با ارزش تقریبی رقم بزند. سنگ ‌های الماس با یک صدم میلی متر اندازه‌گیری می‌شوند اما برای اندازه‌گیری دقیق از میکرومتر استفاده می‌شود. البته نیروی وارد شده از میکرومتر به الماس می تواند به سنگ آسیب وارد کرده و با برخورد با قسمت‌ های فلزی، اندازه گیری را کمی مشکل کند. بهترین وسیله برای الماس های سوار شده Leveridge) (Gauge می باشد که قابلیت اندازه گیری تا یک دهم ‌میلی متر را نیز دارد.