یکی از سنگ‌های قیمتی که در میان انسان‌ها و دوستداران جواهرات جایگاه مخصوصی دارد الماس می‌باشد. این سنگ گران بها به عنوان سخت‌ترین جسم در دنیا شناخته می‌شود. با این که گرافیک نیز همانند الماس از کربن خالص تشکیل شده اما به دلیل تفاوت در ساختار اتم ها، گرافیک به عنوان نرم‌ترین و الماس به عنوان سخت‌ترین جسم معروف شده اند. یکی از ویژگی هایی که باعث تمایز این سنگ از دیگر سنگ‌های قیمتی می‌شود جلای زیبای آن می‌باشد. این ویژگی به لطف وجود انواع برش‌ها در سنگ‌های الماس مختلف متفاوت بوده و یکی از مواردی است که باعث تفاوت در قیمت انواع الماس‌ها می‌شود. به منظور آشنایی با برش‌های استاندارد الماس، خصوصیات برش استاندارد الماس و تاثیر این برش‌ها بر روی قیمت الماس، باید با درجه بندی الماس‌ها با استفاده از زبان بین المللی آن آشنا شوید.
برای این که خرید و فروش الماس در نقاط مختلف دنیا با قیمت مشخصی انجام گیرد، بایستی یک زبان رسمی برای دسته بندی انواع الماس وجود داشته باشد. قبل از قرن بیستم چنین چیزی وجود نداشت و به همین سبب خرید و فروش این سنگ گران قیمت در سطح جهانی با مشکلاتی همراه بود. اما امروزه استانداردی تحت عنوان GIA به وجود آمده که بر اساس آن می توان الماس‌ها را دسته بندی کرد. در این استاندارد، 4C’s به عنوان زبان بین المللی الماس مشخص شده است. با استفاده از این زبان هر فردی از هر جای جهان می‌تواند درباره‌ی خرید و فروش الماس، قیمت جهانی الماس و دیگر خصوصیات آن صحبت کند.
بر اساس زبان 4C’s خصوصیاتی برای الماس‌ها تعیین شده است و بر اساس آنها می‌توان الماس‌ها را قیمت گذاری کرد. این خصوصیات شامل رنگ الماس، برش الماس، پاکی و وزن الماس می‌باشند.
طبق استانداردهایی که در این زبان تعیین شده است رنگ الماس معیاری برای درجه بندی آن می‌باشد. سیستم رنگ بندی D-Z سیستمی است که با استفاده از آن الماس‌ها از نظر رنگ در گروه هایی از D تا Z جای می‌گیرند. به این صورت که حرف D نماد بی رنگی کامل در الماس بوده و با نزدیک شدن به حرف Z رنگ الماس به زرد روشن تغییر خواهد کرد. البته در بسیاری موارد تغییر رنگ در الماس به قدری کم است که نمی‌توان آن را چشم غیر مسلح متوجه شد. اما با این حال این تغییر رنگ نیز همانند برش‌های استاندارد الماس بر روی قیمت این سنگ تاثیر خواهد گذاشت. شایان ذکر است که برای تعیین قیمت جهانی الماس، الماس هایی که بی رنگ هستند دارای قیمت بیشتری نسبت به الماس‌های رنگی می‌باشند.
تراش الماس یکی از مهمترین ویژگی هایی است که بر قیمت جهانی آن تاثیر مستقیم دارد. از آن جایی که براق بودن، دیسپرژن و سینتیلیشن الماس باعث افزایش قیمت آن می‌شود، بنابراین می‌توان دریافت که تاثیر برش استاندارد الماس بر قیمت جهانی آن بسیار بالا می‌باشد. تصور عموم از برش الماس، شکل ظاهری آن نظیر گرد، اشکی و ... می‌باشد. در حالی که منظور از این بحث کیفیت برش صفحات الماس، تناسب، تقارن و صیقل آن است. دلیل اهمیت این برش‌ها این است که نوع برش سنگ بر چگونگی انعکاس نور از سطح الماس تاثیر گذاشته و آن را براق‌تر جلوه می‌دهد. این ویژگی‌ها نیز بر قیمت جهانی الماس تاثیر مثبتی داشته و در نهایت الماسی که دارای برش مناسبی باشد از قیمت بالایی نیز برخوردار خواهد بود. جهت کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید مقاله انواع تراش الماس را مطالعه نمایید.
به جز برش‌های استاندارد الماس و رنگ آن، بر اساس استاندارد GIA پاکی الماس نیز در تعیین قیمت این سنگ تاثیر دارد. منظور از پاکی الماس میزان ناخالصی‌های موجود در داخل و یا سطح الماس می‌باشد. همانطور که می‌دانید الماس نتیجه‌ی کنار هم قرار گرفتن اتم‌های کربن در فشار و حرارت بالا می‌باشد. طی این روند امکان دارد ناخالصی هایی در داخل این ترکیب جای گرفته و یا این که در سطح سنگ بعد از تشکیل، ناخالصی‌های تجمع پیدا کند. وجود این ناخالصی‌ها قطعاً بر قیمت جهانی الماس تاثیر خواهد گذاشت. در پاکی الماس تعداد، اندازه، رنگ و محلی که این ناخالصی‌ها وجود دارند و همچنین نقش وجود ناخالصی‌ها بر ظاهر سنگ مورد بررسی قرار می‌گیرد. به صورت کلی می‌توان گفت که هر چه الماس خالص‌تر باشد ارزش و قیمت آن هم بالاتر خواهد بود. جهت درجه بندی دقیق ناخالصی‌های موجود در الماس 6 مقیاس مختلف تعیین شده است. o FL-Flawless: در این حالت الماس خالص بوده و ناخالصی در داخل و ظاهر آن وجود ندارد. o IF-Internally Flawless: با استفاده از لوپ x10، در داخل الماس ناخالصی مشاهده نمی‌شود. o VVS1, VVS2-Very Very Slightly Included: این مقیاس نشان می‌دهد که الماس دارای ناخالصی اندکی است که افراد ماهر با استفاده از لوپ x10 می‌توانند آن را مشاهده کنند. o VS1, VS2-Very Slightly Included: ناخالصی در این مقیاس کوچک بوده و می‌توان با استفاده از لوپ x10 آن را مشاهده کرد. o SI1, SI2-Slightly Included: در این حالت گوهر شناس ماهر، ناخالصی موجود در الماس را به راحتی با استفاده از لوپ x 10 مشاهده خواهد کرد. o I1, I2, I3-Included: ناخالصی‌های موجود در الماس با استفاده از لوپ X10 به خوبی قابل مشاهده است.
به دلیل این که تاثیر برش و تراش استاندارد الماس بر قیمت جهانی آن بیش از دیگر خصوصیات ذکر شده می‌باشد قصد داریم به صورت مفصل درباره‌ی این موضوع توضیح دهیم تا اطلاعات جامعی در این مورد داشته باشید. از آن جایی که الماس‌های راف یا دست نخورده دارای شکل ظاهری جالبی نیستند باید برش داده شوند تا زیبایی خود را هر چه بیشتر نمایان سازند. طی فرایند برش الماس، سنگ به شکل زیبایی تراش خواهد خورد. این موضوع بر قیمت جهانی الماس تاثیر گذاشته و موجب افزایش قیمت آن می‌شود. به این معنا که هر چه برش الماس بهتر باشد قیمت آن هم بالاتر خواهد بود. برش الماس طی مراحل مختلفی انجام می‌شود تا در نهایت منجر به کسب بهترین نتیجه گردد. این مراحل شامل موارد زیر می‌باشند:
همان گونه که از نام این مرحله نیز برمی آید، در این مرحله برنامه ریزی می‌شود که طرح بر روی الماس راف چگونه باید تراش بخورد. با این که این مرحله‌ی اول است اما در واقع نتیجه‌ی کار در این مرحله تعیین می‌شود. در این مرحله با توجه به شکل الماس راف، مشخص خواهد شد که چگونه باید آن را تقسیم کرده و با استفاده از برش‌های استاندارد الماس آن را فرم داد. گوهر شناس در طرح ریزی با در نظر گرفتن ناخالصی‌های موجود در الماس و همچنین شکستگی‌ها تلاش خواهد کرد تا فرم سنگ را به گونه ای تعیین کند که علاوه بر زیبایی الماس، سنگ با کاهش وزن کمی مواجه شود. البته امروزه به لطف استفاده از تکنولوژی‌های روز با استفاده از اسکن‌های سه بعدی می‌توان شکل الماس راف را به کامپیوتر داده و نوع برش آن را به صورت دقیق تعیین کرد.
منظور از تورق، تقسیم الماس راف به دو تکه است. در این مرحله، ضربه ای در جهت موازی صفحات اکتاهدران به الماس وارد شده و طی آن سنگ به دو نیم تقسیم می‌شود. البته در عصر حاضر با توجه به ابداع روش‌های جدید، استفاده از این روش تا حدودی منسوخ شده است. امروزه بیشتر از روش هایی چون اره کردن یا همان Sawing و لیزر کردن استفاده می‌شود. با توجه به تاثیر برش استاندارد الماس بر قیمت جهانی آن استفاده از این روش‌ها به دلیل نتایج بهتر، در میان افراد ماهر رواج یافته است. این روش‌ها تراشکاران الماس را قادر می‌سازد تا بتوانند بر روی هر دو قسمت الماس راف کار کرده و از آنها استفاده‌ی بهینه ای کنند.
یکی دیگر از مراحل برش‌های استاندارد الماس کمربند زنی می‌باشد. هدف از انجام این مرحله تعیین شکل هندسی الماس راف است. در کمربند زنی الماس راف، دو قطعه از الماس بر روی محورهایی که در خلاف جهت هم می‌باشند متصل می‌شوند. زمانی که این محورها شروع به چرخیدن می‌کنند، الماس‌ها با هم برخورد کرده و در اثر چرخش و سایش به همدیگر شکل کمربند به خود می‌گیرند. در این مرحله به دلیل این که الماس گرد شکل دارای محبوبیت بالایی بین متقاضیان است، تراشکاران بیشتر سعی می‌کنند فرم گرد به الماس بدهند.
از جمله خصوصیات برش استاندارد الماس صفحه زنی مناسب الماس است. زیرا اگر صفحه زنی در الماس راف به خوبی اجرا شود مراحل بعدی نیز با دقت بالایی انجام خواهند شد و در نتیجه در پایان کار الماسی با برش عالی در اختیار خواهید داشت. ایجاد صفحه بر روی الماس در دو مرحله انجام می‌شود. این مراحل شامل Blocking و Brillianteering می‌باشد. در مرحله‌ی اول، Blocker صفحه‌ی اصلی خیمه را ایجاد می‌کند. البته به غیر از آن 8 صفحه اصلی تاج، Table و Cult نیز بر روی سنگ ایجاد می‌شود. سپس نوبت به مرحله‌ی Brillianteering می‌رسد. در این مرحله 40 صفحه‌ی دیگر بر روی الماس ایجاد خواهد شد. در واقع ایجاد براقی و Fire در این مرحله انجام می‌شود. به این ترتیب در پایان صفحه زنی، الماسی با 57 تا 58 صفحه وجود خواهد داشت. بعد از پایان این مرحله، تراشکار صفحات ایجاد شده را صیقل می‌دهد. این مرحله یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین مراحل برش استاندارد الماس می‌باشد.
آخرین مرحله در برش الماس تمیز کردن آن است. برای این کار از اسیدهای مخصوصی استفاده می‌شود. با در نظر گرفتن تاثیر برش استاندارد الماس بر قیمت جهانی آن تمیز کردن الماس و از بین بردن باقیمانده‌ها بر روی سطح آن یکی از اساسی‌ترین مراحل این کار به حساب می‌آید. بنابراین لازم است تراشکار با دقت بالایی تمام آن چه به صورت اضافی بر روی الماس برش داده شده باقی مانده است را تمیز کند.
تراش و برش الماس تاثیر زیادی بر میزان براق بودن آن داشته و به همین سبب هم مهمترین عامل در تعیین قیمت جهانی الماس می‌باشد. برای درک بهتر این موضوع باید گفت که اگر سنگ الماسی بدون رنگ بوده و دارای درصد خلوص بسیار بالایی باشد اما برش بدی داشته و به دلیل تراش نامناسب از ظاهری کدر و تیره برخوردار باشد، قیمت آن کاهش پیدا خواهد کرد. با توجه به این که تراش و نوع برش الماس در انعکاس نور ورودی به آن نقش زیادی دارد، احتمال این که دو الماس با وزن و درجه خلوص یکسان اما برش متفاوت دارای قیمت متفاوتی باشند زیاد است. با توجه به برش‌های مختلف، امروزه الماس هایی با اشکال مختلف در دنیا وجود دارد. به منظور آشنایی با انواع تراش الماس و اشکال الماس و همچنین خصوصیات برش استاندارد الماس در ادامه‌ی مطلب توضیحاتی ارائه شده است.
یکی از برش‌های استاندارد الماس برش گرد است. به دلیل زیبایی و محبوبیت بالایی که این نوع برش در میان مشتریان دارد تقریباً 75 درصد فروش الماس مربوط به الماس هایی با برش گرد می‌باشد. از خصوصیات این نوع برش می‌توان به داشتن 58 صفحه‌ی برش در آن اشاره کرد. این صفحات میان تاج، پایه و کمر الماس تقسیم شده اند و با دقت بالایی که در آن به کار رفته است بیشترین درخشندگی و تلالو را در میان برش‌ها دارد. برش گرد در میان عموم مردم به عنوان برش معروف برلیان شناخته می‌شود.
همان گونه که از نام این برش پیداست، الماس دارای فرم بیضی شکل است. در این طرح، سنگ کاملاً به صورت متقارن تراش خورده است. با توجه به این که شکل آن کمی دراز است، بانوانی با انگشتان کوتاه بیشتر از آن استفاده می‌کنند. زیرا با استفاده از خصوصیات برش استاندارد الماس در این حالت انگشتان دست کاربر بلندتر دیده خواهد شد. لذا از این نوع برش بیشتر در الماس انگشترها استفاده می‌شود.
در برش مارکیز، الماس دارای مدلی کشیده می‌باشد. بر خلاف برش بیضی در این نوع برش انتهای الماس به صورت زاویه دار است. از خصوصیات این برش استاندارد الماس می‌توان به وجود 56 تا 58 صفحه در آن اشاره کرد. وجود این تعداد وجه در این نوع برش باعث شده تا درخشندگی این الماس چند برابر شده و به طبع آن باعث افزایش قیمت جهانی الماس شود. نام این مدل برش از لبخند مادام مارکیز گرفته شده و عمدتاً به صورت تک نگین بر روی پایه مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته در برخی موارد آن را در وسط پایه قرار داده و الماس‌های کوچکی در اطراف آن قرار می‌دهند.
برش گلابی شکل یا اشکی از یکی از انواع برش الماس است که در آن دو نوع برش دیگر با هم تلفیق یافته اند. این مدل برش در واقع از ترکیب تراش بیضی شکل و مارکیز به وجود آمده است. در این نوع تراش یکی از خصوصیات برش استاندارد الماس این است که آن را به صورت سه گوشه تراش داده اند. به این ترتیب در تراش اشکی الماس، یک گوشه‌ی تیز در قسمت بالا و دو گوشه‌ی منحنی در پایین سنگ وجود دارد. با استفاده از فرم این نوع تراش می‌توان میان انگشتان دست و نگین انگشتر هماهنگی ایجاد کرد.
یکی از برش‌های استاندارد الماس، برش قلبی شکل است. اجرای این نوع تراش بر روس الماس نیاز به تخصص و مهارت بالا دارد. زیرا باید دو سوی الماس را به صورت متقارن برش داد. از دیگر خصوصیات آن می‌توان به وجود برشی کوچک در قسمت بالایی آن اشاره کرد. الماس با تراش گلابی یا همان قلبی شکل در میان بانوان مظهر عشق می‌باشد. وجود صفحات متعدد در این نوع برش سبب می‌شود درخشندگی آن زیاد بوده و در نهایت موجب زیبایی خیره کننده‌ی آن شود.
یکی دیگر از برش‌های تخصصی در میان برش‌های الماس، برش زمردی می‌باشد. در این نوع برش صفحات به صورت متحدالمرکز هستند. از دیگر خصوصیات این نوع برش، تخت بودن صفحات آن است. با توجه به فرم صفحات تراش خورده در این مدل برش الماس، از آن با عنوان برش پلکانی نیز یاد می‌شود. اما ایرادی که در این تراش وجود دارد، نمایان کردن عیوب و وجود ناخالصی در آن می‌باشد. بنابراین در صورتی که قصد خرید جواهری با برش زمردی دارید، با توجه به تاثیر برش استاندارد الماس بر قیمت جهانی آن باید به دنبال جواهری باشید که دارای برش زمردی با رنگ و درخشندگی قابل قبولی باشد.
در برش پرنسسی با الماسی چهار وجهی به شکل مربع یا مستطیل مواجه هستیم. در تراش پرنسسی، الماس دارای صفحات زیادی بوده و به طبع آن از درخشندگی بالایی نیز برخوردار می‌باشد. از آن جایی که ایجاد این نوع تراش بر روی الماس مستلزم وجود عمق کافی در سنگ است، باید انتظار داشته باشید که الماس‌های دارای برش پرنسسی نسبت به الماس‌های دیگر دارای وزن بیشتری نیز باشند. بنابراین قیمت جهانی الماس با برش پرنسسی بالاتر خواهد بود. از این نوع برش بیشتر بر روی الماس‌های حلقه‌ی نامزدی استفاده می‌شود.
یکی از زیباترین برش‌های موجود در الماس ها، برش مثلثی می‌باشد. با توجه به این که در این نوع تراش الماس بر روی تاج 25 زاویه و بر روی کمر 19 زاویه ایجاد می‌شود می‌توان دریافت که درخشندگی آن مثال زدنی خواهد بود. داشتن درخشندگی فوق العاده و جذاب از خصوصیات برش استاندارد الماس در این مدل است که باعث جلب افراد بی شماری می‌شود. از دیگر ویژگی‌های این تراش قرار گرفتن آن بر روی پایه ای صیقل داده شده می‌باشد که زیبایی آن را دو چندان خواهد کرد. در اجرای این برش بر روی الماس، سلیقه‌ی تراش کار نیز مهم است. زیرا وی تصمیم می‌گیرد که طرح مثلث را به صورت زاویه دار بر روی الماس پیاده کند یا به صورت مثلث گرد.
با وجود این که تمامی برش‌های الماس دارای زیبایی خاصی هستند اما در برخی تراش‌ها نظیر برش رادیانت زیبایی آن بسیار چشم نواز است. زیرا این نوع تراش هم تلفیقی از دو تراش دیگر است. در برش رادیانت دو نوع تراش زمردی و گرد با هم ترکیب شده و نتیجه‌ی آن چیزی جز درخشندگی فوق العاده و زیبایی نخواهد بود. در این نوع از برش‌های استاندارد الماس بر روی سنگ 70 زاویه ایجاد می‌شود. به همین دلیل نیز بیشترین بازتاب نور در این مدل خواهد بود. به سبب وجود چنین طراحی ای باید سنگ الماس دارای عمق بسیار زیادی باشد. عمق زیاد نیز در ازای وزن بالای سنگ وجود خواهد داشت. اما باید به هنگام خرید چنین الماسی به درجه بندی رنگ آن توجه کنید تا در صورت وجود تغییر رنگ در لبه‌های آن متوجه آن شوید.
یکی از قدیمی‌ترین مدل‌های برش الماس، برش کوسنی است. در این نوع تراش، برش قدیمی معدنی و برش مدرن بیضی، برش مربعی و گرد با هم ترکیب شده است. بنابراین این نوع برش می‌تواند درخشندگی سنگ را دو چندان کند. از ویژگی‌های این نوع برش‌های استاندارد الماس می‌توان به برش عمقی آن و همچنین داشتن زاویه هایی بزرگ اشاره کرد. هدف از پیاده کردن این تراش بر روی الماس افزایش وزن سنگ تراش خورده می‌باشد.
همان گونه که در بخش‌های قبلی نیز گفته شد برش الماس بر روی قیمت جهانی الماس تاثیر زیادی دارد. زیرا این موضوع بر درخشش الماس تاثیر زیادی دارد. بسیاری به اشتباه فکر می‌کنند شکل الماس با برش آن یکی است. در حالی که این تصور بسیار اشتباه بوده و این دو با هم تفاوت بسیاری دارند. شکل الماس مربوط به ظاهر سنگ می‌شود در حالی که برش الماس تراش سطوح مختلف آن را شامل می‌گردد. اهمیتی که خصوصیات برش استاندارد الماس دارد در بازتاب نور از آن، خود را نشان می‌دهد. اگر تراش الماس مناسب باشد به هنگام تابش نور بر آن، ابتدا نور وارد سنگ شده و به سمت پاویلیون آن حرکت می‌کند. سپس به سمت چشمان بیننده منعکس می‌شود. این امر سبب می‌شود شفافیت و درخشندگی سنگ به چشم آید. با درک این مطالب به تاثیر برش استاندارد الماس بر قیمت جهانی آن پی خواهید برد. کیفیت برش الماس بر اساس بازتاب نور و تاثیر آن بر درخشندگی الماس به درجات مختلفی تقسیم بندی می‌شود.
قیمت الماس به پارامتر‌های مختلفی بستگی دارد. در ارزش گذاری الماس‌ها به جز وزن، رنگ و درجه خلوص الماس به نوع برش آنها نیز توجه می‌شود. طی برش الماس میزان قابل توجهی از وزن الماس کاهش پیدا می‌کند. بنابراین می‌توان دریافت که اگر تراش کار خصوصیات برش استاندارد الماس را به صورت کامل در نظر گرفته و آنها را اعمال کند وزن قابل ملاحظه ای از الماس طی برش از دست خواهد رفت. به همین جهت نیز در انواع برش ها، ارزش گذاری به صورت تخصصی انجام می‌گیرد. برای درک بهتر این موضوع 4 سنگ با برش‌های گرد، بیضی، کاشن یا کوسنی و پرنسسی را در نظر بگیرید. از میان این الماس ها، الماس با برش گرد گران قیمت‌تر خواهد بود. زیرا بیشترین هدر رفت وزن را در این برش داریم. به صورت کلی الماس‌های با برش گرد گران‌تر از دیگر برش‌ها می‌باشند. همچنین الماس هایی که دارای تراش‌های فانتزی نظیر تراش قلبی، اشکی و ... هستند در حدود 25 درصد نسبت به الماس هایی با برش‌های مختلف دیگر ارزان‌تر هستند.
به دلیل تاثیر خصوصیات برش استاندارد الماس بر زیبایی و درخشندگی آن، یکی از عوامل مهم در ارزش گذاری الماس‌ها نوع برش آن می‌باشد. از آن جایی که برش الماس کار بسیار دشواری است، نوع برش و تناسب و تقارن در آن باعث می‌شود قیمت جهانی الماس تا حدود زیادی تغییر پیدا کند. زیرا با برش دادن الماس وزن آن بسیار کاهش پیدا می‌کند. همچنین برطرف کردن نواقص و ایرادات در الماس نسبت به سایر سنگ‌های قیمتی بسیار سخت است. دلیل این امر این است که در سنگ هایی مثل فیروزه اگر سنگ ایرادی داشته باشد به راحتی می‌توان آن را برش داده و تراش کاری کرد. اما این موضوع در مورد الماس صدق نمی‌کند. چون نمی‌توان آن را به راحتی و در هر جهتی برش داد. با توجه به این گفته می‌توان دریافت که در جهان به ندرت اتفاق می‌افتد که الماسی با شفافیت بالا و در سایز بزرگ پیدا کرد که بتوان آن را در مدل دلخواه برش داد. با توجه به این مطالب به خوبی می‌توانید تاثیر برش استاندارد الماس بر قیمت جهانی آن را درک کنید.